19 Μαϊου
Είμαι η πρώτη από την οικογένεια που, ως ξεναγός σε κρουαζιερόπλοιο, θα πατήσει τη γη της Κωνσταντινούπολης. Όποιος δεν την έχει δει ξημερώματα, από την κουπαστή του καραβιού, να ξεπροβάλει κοσμοπολίτισα από τα Στενά του Βοσπόρου, έχει χάσει το ωραιότερο παραμύθι του κόσμου. Η γιαγιά μου η Καρύδαινα, μου δίνει το μαντίλι του παππού μου, κιτρινισμένο από το χρόνο. Ως τούρκος υπήκοος ο Μιχάλης Καρύδης, όπως όλοι άλλωστε, ανεξάρτητα από θρησκεία-milliet*και ιθαγένεια, υπηρετεί ως μάγειρας στον τουρκικό στρατό στους βαλκανικούς πολέμους. Το φέρνει βαριά. Λέει στον Τούρκο λοχαγό του: "Θέλω να πάω να δω τη μάνα μου στην Πόλη". ---"Δε θέλεις να πας να δεις τη μάνα σου, Μιχάλη. Θέλεις να το σκάσεις" απαντά ο Τούρκος " Μα για τις μπερεκετλίδικες λειχουδιές, με τις οποίες έχεις ευφράνει τη καρδιά μου, πάρε και δυο λίρες!"
Κρατώντας την εικόνα της Αγίας Βαρβάρας οικογενειακή προστάτιδα, κειμήλιο, το μόνο, που μου παραδόθηκε. Μια φωτογραφία του με φέσι τούρκικο, που έχει η αδελφή μου στο σαλόνι. Και λίγο χώμα στο μαντίλι από την Βασιλεύουσα το σκάει. Μόλις πατάει το πόδι στον Πειραιά του κλέβουν τις λίρες. "Έχω την Αγία Βαρβάρα και το μαντίλι με το χώμα" μονολογεί. "Δε θα χαθώ". Με τα πόδια φτάνει στου Ψυρή. Πρόσφυγγας, τουρκόσπορος. Πλένει πιάτα. Μια μέρα προτείνει στο αφεντικό:" Με αφήνεις να μαγειρέψω;"....
Οι ουρές φτάνουν μέχρι την Γ' Σεπτεμβρίου. Το πρώτο νεοκλασικό που κτίστηκε στην Καλλιθέα Ιφιγενείας και Θησέως= Ελευθερίου Βενιζέλου γωνία. Είναι φτιαγμένο από τις κουτάλες με τις οποίες ανακατεύει το φαγί στις πελώριες κατσαρόλες.... Το πατρικό των Καρυδαίων, με τα φουρούσια, τη μαρκίζα, και τα επάργυρα πόμολα με μονόγραμμα, παρόλα όσα και τόσα, υπάρχει ακόμα όρθιο. Χάρη στην Μελίνα που διασώζει ό,τι προλαβαίνει από την ανεξέλεγκτη - χωρίς πολεοδομικό σχέδιο. Αντιαισθητική αντιπαροχή της δεκαετίας 1960 και πέρα, που περνάει σαν οδοστρωτήρας. Λες και μισούν οι τότε κυβερνώντες την ομορφιά. Λες; Ή όντως την μισούν;
Ο θείος Τίμος, από τους τελευταίους που έχει έλθει από το Φανάρι, έχει παντρευτεί Λαμιώτισσα κλαίει ασταμάτητα όταν, βλέποντας τη Λαμία, κάνει συγκρίσεις με το Εγιούπ, το Κατίκιοϊ, την Χάλκη και την Αντιγόνη. Μου δίνει την ευχή του, ένα σημείωμα με τη διεύθυνση και το τηλέφωνο της αδελφής του Κορνηλίας, και τη συμβουλή:" Πρόσεχε! Πρόσεχε τους Τούρκους!". Πολύ θα ήθελα να προσέξω. Μα η πραγματικότητα δεν μου το επιτρέπει. Ο Ναούμ, ο γυναικόλογος Αρμένης στον οποίο εργάζεται ως μαία η θεία Κορνηλία, στέλνει τον Γιουσούφ με το αυτοκίνητό του μια κάντιλακ, όπως αυτές στις ταινίες, να με παραλάβει. Προσπαθούμε να συνεννοηθούμε. Μα πώς; Ο Γιουσούφ μιλάει μόνο τούρκικα. "Γιουσούφ, Γιουσούφ!" επαναλαμβάνει χτυπώντας απεγνωσμένα το κεφάλι του.... Με τα πολλά καταλαβαίνει ότι το όνομά μου είναι κάτι σαν καλό κισμέτ. Κ ι σ μ έ τ! Είναι τόση η χαρά του που έχει καταλάβει πώς με λένε που βγάζει από το λαιμό του μια αλυσίδα, απ΄όπου κρέμεται κάτι σα νόμισμα με τον Κένεντυ, και μου τη χαρίζει.
Οι ταξιδιωτικοί πράκτορες, οι ξεναγοί που συνεργάζονται με την "Sun Line", την top, υπ' αρ. 1 τότε, εταιρεία ελληνικής κρουαζιέρας, δεν είναι Γιουσούφ. Με παραλύουν με την ευγένεια, τις γνώσεις, τον πολιτισμό. Ο συνάδελφος ξεναγός Ονούρ με προσκαλεί για φαϊ στο σπίτι του. "Θα χαρεί ο παππούς μου!" λέει. Ο παππούς γέρο -Ονούρ με αγκαλιάζει με τρόπο που σβήνει το απωθημένο ότι δεν είχα γνωρίσει κανέναν από τους παππούδες μου. Ξέρει ελληνικά. Είναι από τη Θεσσαλονίκη. Όλη η οικογένεια του έχει έλθει στην Τουρκία με τις ανταλλαγές πληθυσμών, μετά τη Μικρασιατική καταστροφή. Παντρεμένη με Έλληνα- χριστιανό, έχει ξεμείνει η κόρη του στην Καβάλα. Του γράφει ότι έχει γίνει μάνα. Κοιτάζει δυτικά και αναστενάζει για το εγγόνι που δεν έχει γνωρίσει. "Αι, γιαβρούμ! Αι!''.
Τα ποτήρια με τη ρακή τσουγκρίζουν. Ανεβοκατεβαίνουν ανακατεμένα με δάκρυα. Την τρίτη χρονιά που έφθασα στην Πόλη ο φίλος- συνάδελφος Ονούρ δεν με περίμενε. Ο Ισμαήλ, ο ταξιδιωτικός πράκτορας, με παίρνει παράμερα. Μην τον αναζητήσεις, είναι επικίνδυνο "Λένε ότι αυτοκτόνησε από το κτήριο της Ασφάλειας. Μα δε λένε αλήθεια". Πώς να την πουν; Πώς μπορείς να ομολογήσεις: "Το express του Μεσονυκτίου" δεν είναι καλλιτεχνική φαντασίωση. Είναι πραγματικότητα.
19 Μαϊου οιμωγές, κατάρες και αναθέματα ακούω, από εδώ και από εκεί, και όχι αδικαιολόγητα. Κ α θ ό λ ο υ αδικαιολόγητα : Ημέρα μνήμης της γενοκτονίας των Ποντίων. Από ποιους όμως η γενοκτονία; Από ποιους; Για εμένα, εγγονή πρόσφυγγα: Α λ λ ο ύ οι ένοχοι! Όχι από τους ομοίους μου: τον καλόκαρδο Γιουσούφ, τον κούκλο- συνάδελφο Ονούρ. Τον παππού Ονούρ:"΄΄ Αι, γιαβρί μ'...Άι!"
*milliet η διοικητική διαίρεση στην Οθωμανική Αυτοκρατορία ανάλογα με το θρήσκευμα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου