Θανασης Καραμπατσος

 

 

 Και η σημερινή μέρα περιλαμβάνει τα αποκαΐδια της επιτελικής διαχείρισης. Στέκονται σαν πυροφάνι στο σκότος της επικοινωνιακής διαχείρισης που καταρρέει, ενώ από τις ρωγμές του εμφανίζονται οργισμένοι πολίτες, εξαγριωμένοι δήμαρχοι, φοβισμένοι περιφερειάρχες και άφαντοι κυβερνώντες. Για την επόμενη μέρα δεν έχουμε προλάβει να μιλήσουμε, θα έρθει ο καιρός, αλλά θα πούμε δυο λόγια για το τσουρούφλισμα μιας χώρας που έγινε στάχτη από την πανδημία και από τις φλόγες των δασικών πυρκαγιών.

Στο μέτωπο του νέου κορονοϊού μετράμε ήδη πάνω από 13.000 απώλειες. Έφυγαν «αθόρυβα», χωρίς το αναγκαίο κατευόδιο από τους ζώντες συγγενείς. Κάτι ο βουβός θρήνος για το κακό που μας βρήκε, κάτι ο αιφνιδιασμός, κάτι το πρωτόγνωρο που συμβαίνει μια φορά στα εκατό χρόνια, κυρίως όμως ο φόβος για το άγνωστο και η συμπαράταξη στην αρχή με την πολιτική ηγεσία ακόμη κι αν υπήρχαν διαφωνίες, δεν άφησαν πολλά περιθώρια για έκφραση οργής. Δυστυχώς δεν έγιναν πολύωρες απευθείας συνδέσεις με νοσοκομεία και εντατικές, με νεκροτομεία και νεκροταφεία. Ήταν αδύνατο να συμβεί. Ωστόσο δεν εμφάνισαν συγγενείς θυμάτων που να λένε τις εμπειρίες τους για την ανείπωτη απώλειά τους. Προτιμήθηκε η –βολική εκείνη τη στιγμή– δεοντολογία. Υπήρχε μια κουρτίνα πίσω από την οποία διαδραματίζονταν εντονότατες σκηνές πόνου και θλίψης, οι οποίες δεν έφταναν στα μάτια του μέσου πολίτη. Αν δεν ζούσες ο ίδιος το δράμα, δεν καταλάβαινες τι συμβαίνει. Έτσι η πανδημία έγινε ευκαιρία για μικροπολιτικά τρικ και ιδίως για να περάσουν σχέδια και νόμοι που δεν θα τολμούσε το «επιτελικό κράτος» να τα κατεβάσει χωρίς συγκρούσεις και κόστος. 

Από τις φωτιές είχαν γίνει στάχτη περισσότερα από 650.000 στρέμματα σε Εύβοια, Αττική και Λακωνία μέχρι το μεσημέρι της Κυριακής. Από αυτά, περίπου 460.000 στρέμματα ήταν στην Εύβοια, 80.000 στρέμματα στην Αττική και 110.000 στρέμματα στη Λακωνία. Οδεύουμε πάντως σε ρεκόρ καμένων δασικών εκτάσεων: συνολικά 933.680 στρέμματα έως την Κυριακή 8 Αυγούστου, «επίδοση» που κατατάσσει την Ελλάδα τρίτη στη Μεσόγειο, μετά την Τουρκία και την Ιταλία, και δεύτερη μετά την Κύπρο όσον αφορά την αύξηση (+336%) των καμένων εκτάσεων συγκριτικά με τον μέσο όρο της περιόδου 2002-20, σύμφωνα με το meteo του Αστεροσκοπείου.

Η οργή ξεχείλισε και βαριές κουβέντες ακούστηκαν με το που οι εικόνες μπήκαν στο τηλεοπτικό κάδρο και συνεκδοχικά στην πολιτική συζήτηση. Η μυρωδιά του καμένου στην Αττική, κυρίως, μαζί με τις στάχτες έφερναν νοερά τις εικόνες καταστροφής. Αποτελούσαν μια πραγματικότητα που δεν μπορούσαν να αποφύγουν τα πετσοκάναλα. Η φωτιά δεν μπορούσε να κρυφτεί πίσω από την κουρτίνα, όπως έγινε με την πανδημία. Οι απευθείας συνδέσεις με τα μέρη που καίγονταν άνοιξαν διαύλους έκφρασης των πολιτών στην απευθείας σύνδεση. Ο δημοσιογράφος πήγαινε να πάρει μια μαρτυρία για τη φωτιά και άκουγε τα εξ αμάξης για την κυβέρνηση. Σταδιακά επιχειρήθηκε να έχουν μόνο ανταπόκριση από τα μέτωπα, βάζοντας την κορωνίδα του ρεπορτάζ, την επιτόπια προσωπική μαρτυρία, στον πάγο. Διακινδυνεύουν την έκφραση αντικυβερνητικών εκδηλώσεων; Όχι. Γι’ αυτό συνέχισαν μιλώντας στο στούντιο και τηλεφωνικώς με εκπροσώπους επιστημονικών φορέων και διάφορους άσχετους, όπως τους εκπροσώπους των αστυνομικών. Αυτούς δε ήθελαν με το στανιό να τους επιβάλουν σαν «ήρωες» της κατάσβεσης επειδή με θρασύ και απειλητικό ύφος –όπως πάντα οι περισσότεροι από αυτούς που νιώθουν «εξουσία» επειδή κουβαλούν όπλο και συλλαμβάνουν– έδιωχναν τους κατοίκους από τα σπίτια τους, εκτελώντας τις «επιτελικές» εντολές εκκένωσης.

Οι πυρκαγιές ήταν τόσο εμφανείς που δεν μπορούσαν να κρυφτούν. Το προσπάθησαν πολύ, όταν στην αρχή ασχολήθηκαν επιδερμικά με την Εύβοια και την Ηλεία και τη Μάνη και τη Μεσσηνία και την Αρκαδία. Αργότερα όμως το κύμα αγανάκτησης εναντίον των ανίκανων «επιτελικών» φούντωνε και δεν μπορούσε να μπει κάτω από το χαλάκι. Ο Αλέξανδρος Δημητρακόπουλος, καθηγητής Δασικών Πυρκαγιών στο ΑΠΘ, μίλησε στον τηλεοπτικό σταθμό Open αναφέροντας ότι μέσα σε επτά μέρες έχει καταστραφεί το 10-12% του δασικού πλούτου της χώρας – περίπου 650.000 στρέμματα δασικής έκτασης. 

Ανίκανοι επιτελικοί

Την πανδημία δεν την περίμεναν, ήταν –θεωρητικά– ακραίο φαινόμενο, αλλά δεν έμαθαν από τα λάθη τους και συνέχισαν στο ίδιο μοτίβο: δεν προσέλαβαν γιατρούς και νοσηλευτικό προσωπικό, δεν άνοιξαν νέες ΜΕΘ και αρκέστηκαν στις δωρεές, δεν ενίσχυσαν με μέσα και προστατευτικά υλικά από την πρώτη στιγμή το υγειονομικό προσωπικό, ενώ έκλεισαν ολόκληρα νοσοκομεία αποκλειστικά για Covid-19 αφήνοντας τους κλινικάρχες να αλωνίζουν στη λοιπή νοσηρότητα, δεν προστάτεψαν ολόκληρους κλάδους στην οικονομία και σκόρπισαν εκατοντάδες εκατομμύρια σε ημέτερους, χορηγούς και πολιτικούς φίλους, δεν έκαναν ιχνηλάτηση κρουσμάτων παρά μόνο καταγραφή και η διασπορά μεγάλωνε, δεν συνταγογράφησαν τα μοριακά τεστ ούτε τα rapid, άνοιξαν τον τουρισμό και διέσπειραν σε μεγαλύτερα και πιο ευπαθή τμήματα τον κορονοϊό, στοχοποίησαν τη νεολαία και τις εύλογες διαμαρτυρίες της, προσέλαβαν αφειδώς αστυνομικούς και ειδικούς φρουρούς, αρκέστηκαν σε ατελέσφορα, όπως αποδείχτηκε, οριζόντια μέτρα τύπου lockdown τα οποία γονάτισαν την ψυχική υγεία των πολιτών και την οικονομία, καθώς μόνο στόχο είχαν την πειθάρχηση. 

Άφησαν να υπάρχουν νεκροί, δεν προστάτεψαν ολόκληρους πληθυσμούς, έχοντας εμμονή στο δόγμα ότι το κράτος πρέπει να παραμείνει μικρό επειδή θα λειτουργήσουν οι υπηρεσίες μόνο με ιδιώτες. Έτσι πήγαν στη λογική «βλέποντας και κάνοντας» και έπαιρναν εμβαλωματικά μέτρα που και λύση δεν έδιναν, αφού οι απώλειες μεγεθύνθηκαν, και προοπτική επαρκούς λειτουργίας του κράτους στο μέλλον δεν άφηναν. Ήταν η ευκαιρία που χάθηκε. Εν τούτοις, στην άκρη του μυαλού τους άφηναν όλοι μια μικρή χαραμάδα δικαιολογίας, επειδή δήθεν η κατάσταση ήταν πρωτόγνωρη – δεν ήταν πρωτόγνωρη για δύο (!) καλοκαίρια.

Στις φωτιές όμως τι πρωτόγνωρο υπήρξε; Κάθε καλοκαίρι αντιμετωπίζουμε δασικές πυρκαγιές. Θα έπρεπε να υπάρχει σχέδιο αλλά απουσίαζε. Το πολυδιαφημισμένο «επιτελικό» κράτος χάθηκε στον αυτοθαυμασμό του. Όπως και στην πανδημία, στόχος δεν ήταν να σωθεί η δημόσια υγεία και μέσω αυτής η ανθρώπινη ζωή, έτσι και στις πυρκαγιές στόχος δεν ήταν η προστασία της ανθρώπινης ζωής και του δασικού πλούτου αλλά η εκκένωση απλώς και μόνο για να μη συγκριθούν με την τραγωδία στο Μάτι. Ούτε πυροσβέστες προσέλαβαν οι «άριστοι» ούτε ανανέωσαν τις συμβάσεις 5.000 δασοπυροσβεστών. Σχέδιο δεν είχε το «επιτελικό θράσος» για την Αττική, μήτε για αλλού, παρά μόνο μια καταγραφή των κινδύνων σε 18 περιοχές «υψηλού κινδύνου», σε μερικές από τις οποίες οι φλόγες ήταν ασταμάτητες. Κόμπαζαν πρωθυπουργός και κυβερνητικοί για την ετοιμότητα και επιδείκνυαν αλληλοσυγχαιρόμενοι ακόμη και αυτές τις φλογισμένες μέρες τον πιο μεγάλο στόλο αεροπυρόσβεσης στην ιστορία και κατάφεραν να καούν 650.000 στρέμματα, με τους κατοίκους να ζητούν ένα αεροσκάφος ή ένα ελικόπτερο – κι αυτά πέταξαν με το σταγονόμετρο. Ενδεικτικά από τα 74 αεροσκάφη και ελικόπτερα, πέταγαν το Σάββατο 7 Αυγούστου, όταν γίνονταν αναζωπυρώσεις και όλοι γνώριζαν την επικινδυνότητα των μετώπων, τα εξής πτητικά μέσα της Πολεμικής Αεροπορίας: τρία CL415 στη Βαρυμπόμπη, τέσσερα CL215 σε Βαρυμπόμπη και Πάρνηθα, ένα CL415 στη Μεσσηνία, ένα CL415 στο Ζαγόρι, ένα CL215 και δύο PZL στη Λίμνη και στα Βασιλικά Ευβοίας, ένα CL215 σε Ηλεία και Ναύπακτο, δύο PZL στη Φωκίδα, δύο PZL σε Νεμούτα και Μηλιές Ηλείας, δύο PZL σε Αρκαδία και Βλαχόπουλο Μεσσηνίας. Παράλληλα στην εναέρια επιτήρηση της Πολεμικής Αεροπορίας συμμετείχαν δύο PZL σε Θάσο και Καβάλα, ένα PZL σε Λέσβο, ένα Β-212 σε Ιόνια νησιά, Αχαΐα, Αργολίδα και Κορινθία και ένα Heron I σε Εύβοια, Αττική και Πελοπόννησο. Προσοχή, υπάρχουν εναέρια μέσα και της Αεροπορίας Στρατού, και του Πυροσβεστικού Σώματος, και της γενικής γραμματείας Πολιτικής Προστασίας, ενώ υπάρχουν και αρκετά μισθωμένα, 31 τον αριθμό, με τις δαπάνες να φτάνουν τα 49.149.200 ευρώ. «Είναι πρώτη φορά στην ελληνική ιστορία που έχουµε τόσο µεγάλο αριθµό µισθωµένων µέσων για αεροπυρόσβεση» ανέφερε σε συνέντευξή του στο Documento ο πρώην υπαρχηγός της Πυροσβεστικής –και μέχρι πρότινος μέλος της ΝΔ– Ανδριανός Γκουρμπάτσης. Όπως σημειώνει ο ίδιος, «αυτός είναι ο αριθµός, δεν σηµαίνει όµως ότι κάθε µέρα η διαθεσιµότητα είναι αυτή. Γιατί σήµερα µπορεί να κάνουν τα µισά συντήρηση». Τότε γιατί επέμενε η κυβέρνηση να μας βομβαρδίζει μέσα από τα κανάλια για τα 74 εναέρια μέσα πυρόσβεσης; Μάλιστα τις πρώτες μέρες από το σύνολο των μέσων αεροπυρόσβεσης είχαν καθηλωθεί λόγω βλάβης τα έξι. Πού ήταν τα υπόλοιπα; Αφού έχουν 74 πτητικά μέσα τότε γιατί ζήτησαν κι άλλο αεροσκάφος-θηρίο Beriev από τη Ρωσία; Αυτό έχει κάποιο κόστος. Μήπως ήταν προτιμότερη η αγορά του κι όχι η μίσθωσή του; Μήπως ενδιαφέρονται γι’ αυτό κάποιοι ενδιάμεσοι; Και γιατί έδωσαν τεράστια κονδύλια στην καταστολή και στην αγορά οχημάτων ενώ ήταν φειδωλοί στην πρόληψη; Οι δασολόγοι εδώ και χρόνια το επισημαίνουν. Μόλις 1,7 εκατ. έφτασε στις δασικές υπηρεσίες και 17 εκατ. ευρώ προϋπολογίστηκε στους δήμους – ποιος ξέρει πώς διατέθηκαν αφού έλεγχοι σχεδόν δεν γίνονται.

Μιλώντας για διαχείριση, ας δούμε πώς αντιμετώπισαν τους γιατρούς, αρχικά με παλαμάκια για τους ήρωες της πανδημίας και μετά τους έριχναν βορά στην αρένα των ευθυνών. Χωρίς να ευθύνονται. Αντίστοιχο περιστατικό συνέβη και χθες, όταν παραιτήθηκε ο διοικητής της Αεροπορίας Στρατού Γιώργος Κουμεντάκος. Προφανώς ετοιμάστηκε να θυσιαστεί στον βωμό των ευθυνών, επειδή υπό την ευθύνη του είναι τα ελικόπτερα Chinook που πετούν για την αεροπυρόσβεση. Στις κρίσεις που έγιναν μετατέθηκε σε δυσμενές πόστο και το θεώρησε προσβολή. Σύμφωνα με πληροφορίες ο παραιτηθείς είχε προειδοποιήσει με εσωτερικά έγγραφα πολλές φορές φέτος (δέκα έγγραφα αναφέρουν) ότι δεν θα είναι διαθέσιμα τα εν λόγω ελικόπτερα το καλοκαίρι για τις φωτιές και πρότεινε λύσεις αλλά οι «επιτελικοί» του Μαξίμου και των ενόπλων δυνάμεων δεν έκαναν τίποτα.

Όπως φαίνεται, το μοντέλο διαχείρισης είναι το «βλέποντας και κάνοντας»· ακριβώς όπως και στην πανδημία. Αφήνουν τις υπηρεσίες γυμνές από προσωπικό και κονδύλια και προσφέρουν απλόχερα τεράστια ποσά σε ιδιώτες επιλέγοντας λύσεις πρόσκαιρες. Δεν θέλουν μέσω αυτών των κρίσεων ο δημόσιος τομέας να βγει ενισχυμένος και αποτελεσματικός. Δεν μπορούν να υπηρετήσουν το δάσος, ένα δημόσιο αγαθό και στοιχείο πλούτου παράλληλα, οι πολιτικοί που υπηρετούν τυφλά το δόγμα του μικρότερου κράτους. Στο τέλος θα το πουλήσουν με το αιτιολογικό να το προστατέψουν οι ιδιώτες που θα έχουν τα μέσα και την περίφραξη.

Κι εδώ έρχεται το θέμα δωρεές, που το είδαμε και στην πανδημία με τις ΜΕΘ, τα παγουρίνα και τα λάπτοπ. Και στην πυρόσβεση έρχονται οι δωρεές, π.χ. εδώ και χρόνια στα οχήματα όπως και στο ΕΚΑΒ από τα διάφορα ιδρύματα μεγαλοεφοπλιστών. Μια κρίση και –τσουπ!– να σου οι «καλοί» ιδιώτες που διατυμπανίζεται ότι συνδράμουν ενώ δεν πληρώνουν φόρους για τις δωρεές. Ακούσαμε χθες από τον ο υφυπουργό Πολιτικής Προστασίας και για μία «δωρεά» εκ των υστέρων που έχει και ημερομηνία λήξης. Περιχαρής ο Νίκος Χαρδαλιάς άρχισε τα ευχαριστήρια για την παραχώρηση τεσσάρων μισθωμένων ελικοπτέρων Bell214-B1 για τις επόμενες 60 ημέρες! Η δημόσια ευχαρίστηση των νεοφιλελεύθερων αντικρατιστών ήταν προς τον επιχειρηματία.

Και εις ανώτερα, πρώτα να καούμε και μετά να πάρουμε μέτρα κι ελικόπτερα.