Παρασκευή 13 Δεκεμβρίου 2019

καθηγητης Νικηφορος Αγγελοπουλος-Η φαρμακοβιομηχανια σημερα


Η ΤΟΞΙΚΗ ΙΔΙΟΜΟΡΦΙΑ ΤΗΣ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ. Η φαρμακευτική βιομηχανία αποτελεί πρακτικά την μόνη πηγή ανακάλυψης, επεξεργασίας και διάθεσης νέων φαρμακευτικών ουσιών. Αυτό την καθιστά κεντρικό και αναντικατάστατο άξονα της λειτουργικότητας της σύγχρονης Ιατρικής η οποία αντλεί την αξία της από την Επιστήμη και τον Ανθρωπισμό.
Τα τελευταία χρόνια, οι πωλήσεις φαρμάκων έχουν εκτοξευθεί στα ύψη και μερικές φαρμακευτικές εταιρείες, μετά από στρατηγικές συγχωνεύσεις, κατάφεραν να εξελιχθούν σε παγκόσμιες δυνάμεις με προϋπολογισμούς συγκρινόμενους με εκείνους ευημερούντων κρατών. Η συγκεντρωση αυτή είναι εντυπωσιακή. Οκτώ φαρμακευτικές εταιρείες (ΦΕ) μοιράζονται το 50% των πωλήσεων φαρμάκων στον πλανήτη. Τα κέρδη είναι τεράστια και κατά μέσον όρο διπλασιάζονται ανά τριετία τα τελευταία είκοσι χρόνια.
Οι ΦΕ δεν είναι φιλανθρωπικά ιδρύματα αλλά κερδοσκοπικοί μηχανισμοί. Είναι πολύ πλούσιες, πολύ μεγάλες και πολιτικά πανίσχυρες. Η φαρμακευτική βιομηχανία λειτουργεί στο πλαίσιο της ελεύθερης αγοράς και από εδώ ακριβώς εκπορεύονται όλα τα προβλήματα που σχετίζονται με τις ΦΕ. Οξύτατος ανταγωνισμός μεταξύ των εταιρειών για τον έλεγχο της αγοράς, «γκρίζα» δυσφήμηση φαρμάκων από αντίπαλες εταιρείες και πρόκληση σύγχυσης στον ιατρικό κόσμο.
Η οργανωμένη (νοσοκομειακή ή πανεπιστημιακή) Ιατρική, λόγω της πενιχρής χρηματοδότησης της έρευνας από το κράτος ή την κοινωνία, έφθασε στο σημείο να εξαρτάται σχεδόν ολοκληρωτικά από τις φαρμακευτικές εταιρείες, οι οποίες με ιδιαίτερη προθυμία χρηματοδοτούν μελέτες σχετιζόμενες με τα σκευάσματά τους. Επειδή η επιτήρηση των κανόνων διεξαγωγής των ερευνών ουσιαστικώς δεν είναι στην ευθύνη ουδενός, το πεδίο των κλινικών δοκιμών είναι σχεδόν ανεξέλεγκτο και όλο και περισσότερο κυριαρχείται και ελέγχεται από τις φαρμακευτικές εταιρείες. Παρά το ότι τα έξοδα παραγωγής φαρμάκων είναι τεράστια μόνο 1 από τα 10 φάρμακα που δοκιμάζονται καταλήγει στην αγορά και αυτού το μέλλον είναι αβέβαιο.
Μεγάλος αριθμός δημοσιεύσεων στα περιοδικά έχει επιδοτηθεί από φαρμακευτικές εταιρείες, που σε ορισμένες περιπτώσεις φθάνει στο 90%. Οι εταιρείες θεωρούν τα συλλεγόμενα δεδομένα ιδιοκτησία τους και δεν επιτρέπουν τον δημόσιο έλεγχό τους, ενώ οι ερευνητές αμείβονται για την εργασία της συλλογής, αλλά δεν συμμετέχουν στην επεξεργασία των δεδομένων. Τα ονόματα των ερευνητών που εργάζονται σε συγκεκριμένα πρότζεκτ είναι απόρρητα, και είναι πιθανόν να μην εμφανιστούν στις δημοσιεύσεις, στις οποίες συνήθως εμφανίζονται διασημότητες που συμμετείχαν μόνο εν μέρει στη συλλογή των στοιχείων ή μπορεί και να μη συμμετείχαν καθόλου. Σε αρκετές δημοσιεύσεις, κάποιοι από τους συν-συγγραφείς των αναλύσεων είναι υπάλληλοι της βιομηχανίας της οποίας το προϊόν εξετάζεται. Ο καθηγητής συγγραφέας λαμβάνει χρήματα από την ίδια βιομηχανία – όχι μόνο για έρευνα, αλλά και για προσωπικά honoraria και speaker fees.
Οι χρηματοδοτούμενες από τις φαρμακευτικές εταιρείες δοκιμές δίνουν για λόγους «ανεξήγητους» θετικά αποτελέσματα για το φάρμακό τους, ακόμη και όταν είναι διπλές-τυφλές, σε ποσοστά 70–92% και οι σχετικές δημοσιεύσεις προφανώς επιδρούν αρνητικά στην ανεξαρτησία των ερευνητών και υπονομεύουν το κύρος τους. Χωρίς χρηματοδότηση από τη βιομηχανία, περίπου οι μισές από αυτές τις αναλύσεις καταλήγουν υπέρ του προϊόντος. Με χρηματοδότηση από τη βιομηχανία το ποσοστό αυξάνεται στο 80%-90% ή και περισσότερο.
Πολλαπλασιάζονται οι παραπλανητικές συμπεριφορές των φαρμακευτικών εταιρειών στην έρευνα: Σύγκριση της νέας ουσίας με μια ήδη υπάρχουσα που είναι γνωστό ότι έχει χαμηλή αποτελεσματικότητα. Σύγκριση με εικονικό φάρμακο και αποφυγή σύγκρισης με ουσία αναφοράς, που μπορεί να αποδειχθεί αποτελεσματικότερη από το υπό μελέτη φάρμακο.
Σύγκριση με την ουσία αναφοράς σε πολύ χαμηλή δοσολογία, έτσι ώστε να μεγιστοποιείται η αποτελεσματικότητα του υπό μελέτη φαρμάκου στις μελέτες αποτελεσματικότητας. Σύγκριση με την ουσία αναφοράς σε πολύ υψηλή δοσολογία, έτσι ώστε να ελαχιστοποιούνται οι ανεπιθύμητες ενέργειες του υπό μελέτη φαρμάκου στις μελέτες ασφάλειας. Διεξαγωγή της μελέτης σε πολλά κέντρα –οι περίφημες πολυκεντρικές μελέτες– ώστε να υπάρχει δυνατότητα να δημοσιευθούν τελικώς αποτελέσματα από κέντρα που δίνουν ευνοϊκά αποτελέσματα.
Η αμερικανική υπηρεσία FDA (Food and Drug Administration) τα τελευταία χρόνια έχει αναδειχθεί από τις φαρμακευτικές εταιρείες ως de facto ταγός των μηχανισμών αποδοχής ενός φαρμάκου. Αν ένα φάρμακο εγκριθεί από τον FDA, τότε η καριέρα του στην παγκόσμια αγορά είναι εξασφαλισμένη. Είναι όμως γνωστό ότι ο FDA σε μεγάλο βαθμό ελέγχεται από τις ΦΕ.
Ομάδες ιατρών, πανεπιστημιακοί ερευνητές, επαγγελματικές ενώσεις, ομάδες καταναλωτών, κλινικές και εργαστήρια, ελεύθεροι επαγγελματίες ιατροί αποφεύγουν να καταγγείλουν την ελλιπή αποτελεσματικότητα φαρμάκων ή να κοινοποιήσουν τη βλαπτικότητά τους, όταν την ανακαλύπτουν, αφού εξαρτώνται σε σημαντικό βαθμό από χρηματοδοτήσεις εκ μέρους των φαρμακευτικών εταιρειών. Υποτροφίες, εκχώρηση θέσης συμβούλου στην εταιρεία, δώρα, τοποθέτηση του ιατρού στη θέση συγγραφέα άρθρου που ο ίδιος δεν έγραψε, ταξίδια σε συνέδρια ή εκδρομές, είναι μερικοί από τους τρόπους εξαγοράς.
Βρίθουν οι παραπλανητικές συμπεριφορές των ΦΕ στην πολιτική διάθεσης του φαρμάκου: Υπερδιαφήμιση των θετικών ενεργειών και αποσιώπηση των ανεπιθύμητων ενεργειών των οποίων οι εταιρείες προσπαθούν να μειώσουν τη σημασία ή και να τις αποκρύψουν. Οι συνιστώμενες δόσεις είναι κατά πολύ μεγαλύτερες από τις πραγματικά αναγκαίες. Συνιστάται η χορήγηση του φαρμάκου και για διαταραχές για τις οποίες δεν έχει λάβει έγκριση. Ασήμαντες διαταραχές χαρακτηρίζονται ως σοβαρές και συνιστάται η φαρμακευτική θεραπεία τους, όταν η εταιρεία πιστεύει ότι εκεί μπορεί να «ανοίξει» αγορά.
Οι φαρμακευτικές εταιρείες είναι αποφασισμένες να μεταβάλουν το καθετί σε ασθένεια η οποία να θεραπεύεται με φαρμακευτική αγωγή. Η διόγκωση του διαγνωστικού πληθωρισμού σε όλο το ηλικιακό φάσμα είναι θεμελιώδης στόχος των ΦΕ. Απαξιώνονται και γελοιοποιούνται οι μη φαρμακευτικές θεραπευτικές προσεγγίσεις. Η πολιτική των φαρμακευτικών εταιρειών είναι: «καινούργια και ακριβά φάρμακα». Οι εταιρείες κρατούν την πατέντα των θεραπευτικών μορίων για μεγάλα χρονικά διαστήματα μετά την κυκλοφορία τους. Στην προσπάθειά τους να παρατείνουν τον χρόνο χρήσης της πατέντας του φαρμάκου επιφέρουν μικρές τροποποιήσεις στο μόριο και το πλασάρουν ως καινούργιο φάρμακο.
Στον πυρήνα του μάρκετιγκ φαρμάκων βρίσκεται το ΙΑΤΡΟ-ΠΟΛΙΤΙΚΟ-ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟ σύμπλεγμα. Φαρμακοβιομηχανίες, Ασφαλιστικές εταιρείες, Βιοϊατρικά Εργαστήρια, Κατασκευαστές εξοπλισμού, Ιατροί, Διοικήσεις Νοσοκομείων, Πολιτικό Προσωπικό.
Τα Ψυχιατρικά Φάρμακη είναι η κυριώτερη πηγή εσόδων των ΦΕ. Οι ψυχίατροι πείθονται να θεραπεύουν ασθενείς που δεν πάσχουν από ψυχιατρική νόσο. Πολλοί ψυχίατροι έχουν οικονομικές συνδέσεις με τις ΦΕ. Φυσιολογικοί άνθρωποι πείθονται ότι είναι ασθενείς από τα ΜΜΕ και εξαγορασμένους δημοσιογράφους.
Επιστήμονες αρχίζουν την καριέρα τους στις παντοδύναμες φαρμακοβιομηχανίες και στη συνέχεια γίνονται καθηγητές σε Πανεπιστήμια, σε Σχολές Δημόσιας Υγείας, ή Διοικητές μεγάλων Νοσοκομείων. Από τις θέσεις αυτές υποστηρίζουν την χρήση νέων και ακριβών φαρμάκων των εταιρειών που ανέδειξαν την καριέρα τους. Γίνονται κύριοι σύμβουλοι υπουργών (δεξιών, φιλελεύθερων, σοσιαλιστών, αριστερών δεν έχει σημασία), ειδικά μάλιστα σε θέματα που αφορούν την πολιτική για το φάρμακο και τις διαπραγματεύσεις της κυβέρνησης με φαρμακοβιομηχανίες. Αμεσα ή έμμεσα το Σύστημα Υγείας νουθετείται να πληρώσει για να προσφέρει στους ασθενείς φάρμακα συχνά ακριβά ή πανάκριβα. Οι σχέσεις διαφθοράς μεταξύ ΦΕ και πολιτικού προσωπικού ποτέ δεν κατορθώνεται να εξιχνιασθούν παρά τις συνεχείς καταγγελίες και πολλές φορές αλληλοκατηγορίες των πολιτικών προσώπων. Οι μηχανισμοί συγκάλυψης έχουν απεριόριστες νομικές και οικονομικές δυνατότητες. Το φαινόμενο αυτό εξελίσσεται όχι προς την λύση του αλλά σε περαιτέρω κακοήθεια.

Δεν υπάρχουν σχόλια: