ενγιαφεροντα αναγνωσματα-δυστυχως εξαντλημενα
ΣΠΕΡΑΝΤΖΑ ΒΡΑΝΑ
ΕΛΑ ΚΑΛΕ,ΤΩΡΑΑΑΑ
2006
Β ΡΑΦΑΗΛΙΔΗΣ
ΕΛΛΗΝΕς ΚΑΙ ΝΕΟΕΛΛΗΝΕς
1988
Μ ΜΕΡΑΚΛΗΣ
ΕΥΤΡΑΠΕΛΕΣ ΔΙΗΓΗΣΕΙΣ
ΑΛΕΞΗΣ ΠΑΡΝΗΣ
Η ΑΛΛΗΛΟΓΡΑΦΙΑ ΜΟΥ ΜΕ ΤΟΝ Ν ΖΑΧΑΡΙΑΔΗ
2001
ΓΙΑΝΝΗΣ ΓΟΥΔΕΛΗΣ
Ο ΓΕΡΟΝΤΑς μυθιστορημα
1966
Η προσγείωση στην πραγματικότητα μπορεί να είναι πραγματική ευκαιρία για την σύγχρονη αριστερά αρκεί βέβαια να μπορέσει να την αξιοποιήσει
Μετά την αποµάκρυνση από το ταµείο τα πράγµατα είναι γνωστά. Κανένα λάθος δεν αναγνωρίζεται, κανένα ποσό δεν επιστρέφεται. Το ίδιο συµβαίνει και µε την ψήφο. Η αποµάκρυνση από την κάλπη έχει δηµιουργήσει τετελεσµένο και δεν έχει καµιά σηµασία αν έγινε λάθος. Η επιταγή έχει παραδοθεί στον παραλήπτη, ο οποίος θα πράξει τα δέοντα. Αν µάλιστα η επιταγή είναι λευκή, του δίνεις τη δυνατότητα να συµπληρώσει το ποσό που θέλει για να πλαστογραφήσει, να σε χρεώσει και να σου ζητάει και τα ρέστα.
Η ψήφος δεν επιστρέφεται. Μπροστά στην κάλπη είναι σαν να βρίσκεσαι στο ταµείο. Το λογικό είναι οι λογαριασµοί να είναι προσεκτικοί και η επένδυση ξεκάθαρη. Στις εκλογές που παίρνουµε µέρος αυτή την Κυριακή υπάρχει µια ιδιοµορφία. Οι πολίτες έχουν ήδη εκφράσει πριν από ένα µήνα την πολιτική τους επιλογή δίνοντας στον Μητσοτάκη ένα µεγάλο ποσοστό. Στις δεύτερες εκλογές δηλαδή είναι λογικό να µην κριθεί ποιο θα είναι το πρώτο και το δεύτερο κόµµα. Στην πολιτική δεν υπάρχουν θαύµατα και αν κάτι µοιάζει µε θαύµα, µάλλον είναι µεγάλο ψέµα. Με αυτή την έννοια έχει κριθεί ότι η Ν∆ είναι το κόµµα που θα κερδίσει την εξουσία.
Λάθος ή σωστό, αυτό έχουν επιλέξει οι ψηφοφόροι.
Την ίδια ώρα, όµως, δεν έχει διαφανεί µόνο ποιος θα έχει την εξουσία αλλά και τι θα την κάνει. Τον ένα µήνα που µεσολάβησε από τις πρώτες εκλογές ο Μητσοτάκης έχει δείξει ότι επιθυµεί λευκή επιταγή. ∆εν θέλει την εξουσία για να τη χειριστεί µε τους κανόνες της δηµοκρατίας. ∆ηλαδή µε κοινοβουλευτικό έλεγχο, λογοδοσία και διαφάνεια. Ο Μητσοτάκης θέλει µεγάλη κοινοβουλευτική πλειοψηφία, την οποία θα χρησιµοποιήσει ως νοµιµοποίηση για κάθε απόφασή του. Θέλει µια ανάθεση εξουσίας για να τη χειριστεί εν λευκώ και όχι εξουσία µε συνθήκες δηµοκρατικού ελέγχου.
Στο µεσοδιάστηµα από τις προηγούµενες εκλογές η Ν∆ κλήθηκε να απαντήσει σε θέµατα που προέκυψαν στην καθηµερινότητα και αποτελούσαν προβλήµατα στα οποία οι κυβερνητικές της ευθύνες ήταν διακριτές. Απέναντι σε αυτά τα προβλήµατα η απάντηση ήταν ότι ο λαός έδωσε 41% στη Ν∆ και άρα δεν µπαίνει θέµα απάντησης επί κάποιας ευθύνης. Ο Γιώργος Κουµουτσάκος ήταν ο πρώτος που έκανε χρήση του επιχειρήµατος όταν κλήθηκε να απαντήσει για έναν άνθρωπο που πέθανε στην καρότσα ενός αγροτικού αυτοκινήτου επειδή δεν υπήρχε ασθενοφόρο για να διακοµιστεί στο νοσοκοµείο.
Ο Κωστής Χατζηδάκης, θύµα των παρακολουθήσεων από τον πρωθυπουργό του, έδωσε την ίδια απάντηση σε τηλεοπτικό πάνελ του Mega όταν και αυτός ρωτήθηκε για τις υποκλοπές και τον τρόπο που κυβέρνησε η Ν∆. Το 41% είναι κατά τον Χατζηδάκη η απόδειξη ότι δεν έχει να απολογηθεί για τίποτε. Και ναι µεν σε προσωπικό επίπεδο ο Χατζηδάκης µε την ελαστική συνείδηση, που του επέτρεψε να µη ζητήσει εξηγήσεις ούτε για την παρακολούθησή του, µπορεί να λέει ό,τι θέλει, σε πολιτικό επίπεδο όµως συµµετέχει στην οµολογία «θα κάνουµε ό,τι γουστάρουµε και θα χρησιµοποιούµε ως επιχείρηµα το ποσοστό που πήραµε».
Ο ίδιος ο Μητσοτάκης όταν ρωτήθηκε γιατί δεν κάνει ντιµπέιτ µε τον Αλέξη Τσίπρα, όπως είχε δεσµευτεί πριν από τις εκλογές του Μαΐου, απάντησε ότι δεν έχει νόηµα η τηλεµαχία γιατί ο λαός έχει κρίνει. ∆ηλαδή η ανάγκη να τοποθετηθούν και να κριθούν οι πολιτικοί αρχηγοί για όσα λένε δεν υπάρχει, όπως συµβαίνει στις δηµοκρατίες, γιατί τον Μητσοτάκη δεν τον ενδιαφέρουν οι θέσεις αλλά η επιβολή του.
Εχουν γράψει πολλοί για την αλαζονική στάση του Μητσοτάκη στο διάστηµα που µεσολάβησε από τις εκλογές του Μαΐου. ∆εν είναι όµως µόνο αλαζονεία. Είναι η πρόγευση, η αποκάλυψη για όσα θα ακολουθήσουν. Η στάση του προκύπτει κυρίως από την αντίληψη για το τι είναι η εξουσία (του). Είναι η απόφασή του να πάει όπου θέλει τη χώρα χωρίς να δίνει λογαριασµό σε κανέναν. Σε κάθε έλεγχο και κριτική δεν θα απαντάει µε επιχειρήµατα, αλλά κουνώντας τη λευκή επιταγή του ποσοστού του ως εξουσιοδότηση για κάθε αυθαιρεσία. Και όταν τα κόµµατα της αντιπολίτευσης θα διαµαρτύρονται γιατί η άσκηση εξουσίας από την πλευρά του είναι εκτός θεσµικών πλαισίων, ο Μητσοτάκης θα έχει παγιώσει την αντίληψη ότι η ψήφος δεν είναι µια επιλογή που έγινε η οποία δεν ακυρώνει την κοινοβουλευτική διαδικασία, αλλά το διαρκές σύνθηµα «απάνω τους».
Ο Μητσοτάκης θέλει µεγάλο ποσοστό και ισχυρή αυτοδυναµία όχι για να κυβερνήσει µε σταθερή κυβέρνηση, όπως λέει, αλλά για να µπορεί να περιφρονεί τους ηθικούς και πολιτικούς κανόνες. Σε κάθε πρόβληµα που θα ανακύπτει, σε κάθε έγκληµα που θα γεννά η πολιτική του, η επωδός θα είναι η ίδια: «Σαράντα τόσο τοις εκατό».
Θα µπορεί να περιφρονεί τις κοινοβουλευτικές διαδικασίες, να µην απαντά στον κοινοβουλευτικό έλεγχο, να στέλνει τον σκύλο του αντί για υπουργούς του στη Βουλή και όλα θα δικαιολογούνται στην κοινή γνώµη µε το επιχείρηµα ότι τον επέλεξε ο λαός.
Στόχος του Κυριάκου Μητσοτάκη είναι να γεµίσει η κάλπη µε τα ψηφοδέλτιά του για να αδειάσει η δηµοκρατία από το περιεχόµενό της. Θα εφαρµόσει ένα µοντέλο «αναθετικής δηµοκρατίας», που οι εκλογές θα χρησιµοποιούνται ως επιχείρηµα δηµοκρατικών διαδικασιών, και στη συνέχεια θα µεταφράσει τη λαϊκή εντολή σε δικαίωµα να κάνει ό,τι θέλει, ακόµη και ενάντια στους κανόνες της δηµοκρατίας. Αν αύριο εντοπιστεί να παρακολουθεί και πάλι υπουργούς και πολίτες, θα απαντήσει ότι δεν έχει να δώσει καµιά απάντηση γιατί τον ψήφισε ο λαός. Θα µοιράσει τα 50 δισεκατοµµύρια από το Ταµείο Ανάκαµψης σε δέκα φίλους (όπως φοβούνται στην Κοµισιόν), αλλά θα εµφανίζει τη ληστεία ως ανάπτυξη και όταν βγουν αποδεικτικά στοιχεία στην επιφάνεια θα ξαναπεί ότι είναι ο νικητής και δεν δίνει λογαριασµό σε κανέναν. Ακόµη και το Αιγαίο αν παραδώσει στην Τουρκία, το επιχείρηµα θα είναι πως είναι ο ηγέτης και θα κάνει ό,τι θέλει.
Η πολιτική, η κοινωνία, οι θεσµοί θα υποταχθούν σε νέους κανόνες που θα έχει δικαίωµα να εφαρµόσει γιατί αυτός κάνει κουµάντο. Η ηγεσία της ∆ικαιοσύνης, οι επικεφαλής των ανεξάρτητων αρχών, η ΕΥΠ, το στράτευµα, τα σώµατα ασφαλείας θα λειτουργούν µε κανόνες Μητσοτάκη.
Ο καθένας µπροστά στην κάλπη έχει δικαίωµα να κάνει ό,τι επιλογή θέλει. Αυτό είναι δηµοκρατία, αλλά δεν κρίνει µόνο αυτό τη δηµοκρατία. Η δηµοκρατία έχει ήδη πρόβληµα στη χώρα, από τη στιγµή που η πολιτική κρίση στρεβλώνεται και οι επιλογές γίνονται από κριτήρια όπως πόσο καλό TikTok έχει ο αρχηγός της Ν∆. Ο Μητσοτάκης το γνωρίζει και χρησιµοποιεί την ευκαιρία που έχει για να κάνει τη στρέβλωση ακόµη µεγαλύτερη, στρεβλώνοντας τους ίδιους τους όρους της δηµοκρατίας. Ο Μητσοτάκης κινείται στον δρόµο που έχουν χαράξει ο Ορµπάν, ο Τραµπ, ο Μπολσονάρο και όλοι οι ηγέτες-κατασκευάσµατα της µεσσιανικής στοχευµένης επικοινωνίας. Πολλοί αναλυτές θεωρούν ότι ο Μητσοτάκης θα πληρώσει µε καθυστέρηση και τόκο όσα έχει κάνει την πρώτη τετραετία. Κατά µία έννοια αυτό ισχύει για όλους όσοι έχουν κυβερνήσει από τη µεταπολίτευση και µετά. Το θέµα όµως δεν είναι πότε και πώς θα πληρώσει ο Μητσοτάκης, αλλά πόση ζηµιά έχει γίνει. Μπροστά στο ταµείο της κάλπης ας κάνει ο καθένας τους λογαριασµούς του.
Η είδηση πως η Γερμανία και άλλες 10 χώρες-σύμμαχοι της ζητούν «κοινούς κανόνες… για τη μείωση των ελλειμμάτων και επίσης για τη μείωση των επιπέδων χρέους συνολικά», στο ίδιο μήκος με την πρόσφατη έκθεση της Κομισιόν που απαίτησε την διασφάλιση της «συνετής δημοσιονομικής πολιτικής» – με απλά λόγια επιστροφή στην λιτότητα και των τερματισμό των μέτρων στήριξης – ήρθε να επιβεβαιώσει την εκτίμηση πως η εποπτεία στην χώρα μας θα επιστρέψει, με θλιβερές συνέπειες.
Αξίζει να κάνουμε μία αναδρομή και να θυμηθούμε την εικόνα της βιβλικής καταστροφής που προκάλεσαν οι “φίλοι” μας οι Ευρωπαίοι στην οικονομία μας. Από την πρώτη στιγμή της κρίσης, η επίσημη ερμηνεία για το πώς αυτή προκλήθηκε – κυρίως από γερμανικά ΜΜΕ – ήταν ότι μόνο οι Έλληνες ήταν οι υπαίτιοι. Από το πρωί μέχρι το βράδυ, μας πρόσβαλλαν παντοιοτρόπως, χαρακτηρίζοντάς μας “τεμπέληδες”, “αλκοολικούς”, “ανίκανους” να παράγουμε οτιδήποτε, “καλοπερασάκηδες” με το μόχθο των εταίρων μας και άλλα τινά. Με βάση όλα αυτά τα δήθεν αποκρουστικά χαρακτηριστικά του DNA μας, εξηγούνταν δήθεν τα τεράστια ελλείμματα και χρέη που δημιούργησε η “ανευθυνότητά” μας, διακινδυνεύοντας τη σταθερότητα της Ευρωζώνης.
Έτσι, έπρεπε, να “συνετιστούμε” μέσω σκληρής, πλην αποτελεσματικής τιμωρίας. Γι’ αυτό, οι εταίροι μας ζήτησαν και τη βοήθεια του ΔΝΤ, επειδή είχε μακρά εμπειρία στον τομέα αυτό, από τη μέχρι τότε δράση του σε αναπτυσσόμενες και αφρικανικές κυρίως χώρες. Το χειμαρρώδες κατηγορητήριο εναντίον των “άχρηστων” Ελλήνων, έστρωσε κόκκινο χαλί για την υποδοχή των διεθνών χρηματιστηριακών αρπακτικών, που έσπευσαν να ρημάξουν το Χρηματιστήριο. Αποστολή τους ήταν να εμφανίσουν ως αναπόφευκτα τα Μνημόνια. Αν και η ενορχηστρωμένη αυτή προπαγάνδα ουδεμία σχέση είχε με την πραγματικότητα, πέτυχε τελικώς να πείσει ένα σημαντικό τμήμα του ελληνικού λαού ότι “εμείς φταίγαμε για όλα”.
Ωστόσο, η προ κρίσης κατάσταση της ελληνικής οικονομίας, ουδόλως δικαιολογούσε τέτοια τιμωρία. Η ελληνική οικονομία εμφάνιζε σημαντική δυναμική, πραγματοποιώντας μέσο ρυθμό ανάπτυξης από τους ταχύτερους τότε της Ευρώπης, κατέγραφε ανεργία χαμηλή και το δημόσιο χρέος της ως ποσοστό στο ΑΕΠ ήταν κάτω από 110%, που θεωρείται αντιμετωπίσιμο με βάση τα διεθνώς επικρατούντα στο χώρο. Υπήρχε, βέβαια ένα εκκολαπτόμενο αγκάθι του δημόσιου ελλείμματος μετά το 2000 (ετήσια υπέρβαση δαπανών στον προϋπολογισμό).
Για αυτό, ασφαλώς, χρειαζόταν η λήψη σταθεροποιητικών μέτρων, που όμως, ουδεμία σχέση είχαν με τα όσα εγκληματικά μας επιβλήθηκαν. Να υπενθυμίσω ότι, ο τότε διευθυντής της ΕΛΣΤΑΤ είχε εμφανίσει στα εμβρόντητα μέλη της επιτροπής ελέγχου, ένα έλλειμμα που απότομα είχε πηδήξει από 9.8% στο 15.6% του ΑΕΠ. Έτσι, κρίθηκε ότι χρειαζόταν η εισβολή του ΔΝΤ.
Η αιτία της καταστροφής μας, όπως άλλωστε είχε αρχικά διαπιστωθεί και όπως ξεκάθαρα έχει πλέον ομολογηθεί από ΕΕ και ΔΝΤ, ήταν ο κίνδυνος κατάρρευσης γαλλικών και γερμανικών τραπεζών, που ήταν φορτωμένες με ελληνικά ομόλογα. Αυτές έπρεπε, με κάθε μέσον, να διασωθούν και έτσι η πανικόβλητη ΕΕ δεν λογάριασε καθόλου την Ελλάδα ως κυρίαρχο κράτος-μέλος. Είχε αποφασίσει, αντιθέτως, να την υποβαθμίσει/εξαθλιώσει, ώστε να μην αντιδράσει σε όσα μαρτύρια έκρινε αναγκαία να της επιβάλλει για τα συμφέροντα των εταίρων.
Συνεπώς, τα Μνημόνια αγνόησαν παντελώς το ότι αφορούσαν έναν ολόκληρο λαό, που τύχαινε να είναι και μέλος της Ευρωζώνης. Είχαν εισβάλει ακάθεκτα στη χώρα μας απαιτώντας με πρωτοφανή σκαιότητα κατάργηση ανθρώπινων δικαιωμάτων, υποθηκεύοντας το σύνολο της δημόσιας περιουσίας, αποκλείοντας συμψηφισμό με υφιστάμενα χρέη προς την Ελλάδα και επιβάλλοντας πολιτικές λιτότητας.
Είναι βέβαια αφελές το επιχείρημα ότι τα Μνημόνια στόχευαν στην ανόρθωση της ελληνικής οικονομίας, διότι τότε θα φρόντιζαν να αναδείξουν τις αναπτυξιακές δυνατότητες της ελληνικής οικονομίας και όχι να την στραγγαλίσουν. Η μοναδική τους προσπάθεια ήταν η – πάσει θυσία – εξασφάλιση υψηλότερου πρωτογενούς πλεονάσματος, καταφέρνοντας να βάλουν την ελληνική οικονομία στην μέγγενη.
Και ενώ θα μπορούσε, ακόμη, να διασωθεί η Ελλάδα, αν η αναδιάρθρωση του χρέους γινόταν από την αρχή –όπως επιβάλλεται σε ανάλογες περιπτώσεις – οι εταίροι μας την αρνήθηκαν για να μην διακινδυνεύσουν τις τράπεζές τους. Έτσι, όταν αυτή επιτέλους αποφασίστηκε, κατέληξε στην καταστροφή των ελληνικών κοινωνικών ταμείων.
Φυσικά, πουθενά στη μακρά πορεία του ελληνικού δράματος δεν υπήρξε ίχνος οσμής ευρωπαϊκής αλληλεγγύης, προσφοράς εταίρων προς εταίρο που βρίσκεται σε δύσκολη θέση, συνοχής και άλλων ανάλογων ουτοπιών. Και ας μην επικαλεστούν κάποιοι τα δισεκατομμύρια, που εταίροι και ΔΝΤ μας δάνειζαν, με βαρύτατους άλλωστε όρους και με πιο ευνοϊκούς μόνον όταν τα επιτόκια διεθνώς κινούνται σε αρνητικό επίπεδο… Δεν ήταν για να μας βοηθήσουν, όπως πολλοί εξακολουθούν να πιστεύουν, αλλά για να εξασφαλίσουν τα συμφέροντά τους. Τα δισεκατομμύρια αυτά ουδέποτε πέρασαν το κατώφλι των ελληνικών συνόρων.
Πως μπόρεσαν οι ελληνικές κυβερνήσεις να δεχθούν και να υπογράψουν αυτά τα κατά συρροή εγκλήματα; Δεν θέλω να πω ότι όλοι όσοι κυβέρνησαν την Ελλάδα στο διάστημα των Μνημονίων ήταν προδότες. Πιστεύω ότι υπάρχει σωρεία ερμηνειών, μεμονωμένων ή αλληλοσυμπληρούμενων κατά περίπτωση, χωρίς φυσικά αυτές να ικανοποιούν. Ανάμεσα και σε άλλες ερμηνείες θα έλεγα ότι οι Έλληνες αρμόδιοι:
κατά κεφαλή εισόδημα στη χώρα μας κατά ¼ και να εκτιναχθεί η ανεργία, από 8% που ήταν πριν την κρίση στο 26%. Ο δε ο μέσος ρυθμός ανάπτυξης, που για την προ κρίσης επταετία ήταν πάνω από 4%, στη δεκαετία της κρίσης ήταν αρνητικός.
Την ίδια στιγμή, η μεσαία τάξη υπέστη κοινωνική συντριβή και οι περίφημες δήθεν “σωτήριες” μεταρρυθμίσεις που απαιτούσαν με πάθος ΔΝΤ και ΕΕ, υλοποιήθηκαν τελικώς με τη μορφή αφενός μετατροπής της αγοράς εργασίας σε άγρια ζούγκλα και αφετέρου λεηλασίας του συνολικού δημόσιου πλούτου της Ελλάδας από τους εταίρους μας.
Σε ό,τι αφορά το δημόσιο χρέος, από 263 δισ. ευρώ το 2008 αναρριχήθηκε σε 337 δισ. ευρώ τα μνημονιακά χρόνια (ως ποσοστό στο ΑΕΠ, το χρέος ήταν το 2008, 109%, αρκετά υψηλό, αλλά όμως βιώσιμο). Η κατάσταση με το χρέος όλο και επιδεινώνεται, καθώς τον περασμένο Δεκέμβριο έγινε γνωστό πως το συνολικό δημόσιο χρέος της χώρας, έσπασε το φράγμα των 400 δισ. ευρώ! Η διαχρονική σύγκριση βασικών στοιχείων και δεικτών αποκαλύπτει ότι πριν από την κρίση η ελληνική οικονομία ήταν σε απείρως καλύτερη και ήταν αυτά ακριβώς τα Μνημόνια, που την κατέστρεψαν.
Είχα χρόνια να τον δω. Παλιό στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ, όχι από τα χειρότερα, έφυγε το ’15. Τον συνάντησα τις προάλλες στον δρόμο και το πρώτο πράγμα που μου είπε ήταν: «Δεν ξέρεις πόσο το χάρηκα που πάτωσε ο Τσίπρας!»
Περίμενε να συμμεριστώ κι εγώ τον ενθουσιασμό του. Τον ρώτησα ήσυχα: «Μα κι εσείς δεν πατώσατε;» Μούδιασε και άρχισε να μου λέει ότι πρέπει να εξαφανισθεί ο ΣΥΡΙΖΑ για αυτά που έχει κάνει, να αρχίσει η «ανοικοδόμηση» της αριστεράς από το μηδέν. Καταρχάς, του λέω, μου λες πού είναι αυτή η νέα αριστερά, οι άνθρωποί της, οι ιδέες της;
Ο ΣΥΡΙΖΑ πέρασε ήδη μια τεράστια κρίση, είδες να βγει τίποτα καλύτερο, μέσα ή έξω από αυτό το κόμμα; Για μπες στη θέση των ανθρώπων που θα χάσουν τα σπίτια τους, δεν θα έχουν ΕΣΥ, θα ζούνε στην πιο όμορφη χώρα του κόσμου και δεν θα μπορούν να πάνε μια εβδομάδα διακοπές; Πήγες σε λαϊκή να αγοράσεις κεράσια; Σε αυτούς τι θα πεις; «Να πατώσει ο Τσίπρας;» Να έχουμε μόνο δεξιά στη χώρα και μάλιστα αυτή τη δεξιά; Αυτό θέλουμε;
Είχα πάρει φόρα κι εγώ και δε σταματούσα. Του είπα ότι μια από τις διαμορφωτικές εμπειρίες μου ήταν όταν πήγα στην ΕΣΣΔ να μελετήσω από κοντά την περεστρόικα. Δεν είχα σε καμιά εκτίμηση το σοβιετικό καθεστώς και στην αρχή ήμουν ενθουσιασμένος με τη «μεταρρύθμιση-επανάσταση από τα πάνω». Σύντομα όμως κατάλαβα ότι εδώ πηγαίναμε σε καταστροφή.
Ένα προβληματικό καθεστώς ερχόταν να το αντικαταστήσει ένα πολύ χειρότερο. Δυστυχώς οι προβλέψεις επαληθεύθηκαν με τον πιο δραματικό τρόπο και μάλιστα παγκοσμίως. Το βασικό συμπέρασμα που έβγαλα εγώ από αυτή την εμπειρία είναι ότι έχει ασφαλώς σημασία και πρέπει να αντιπαραθέτουμε το δέον στο υπάρχον, αλλά αυτό πρέπει να γίνεται με ένα τρόπο που να διευκολύνει την αντικατάσταση από μια καλύτερη, όχι μια χειρότερη κατάσταση πραγμάτων.
Αλλιώς κινδυνεύει κάποιος να τη πάθει όπως οι Γερμανοί κομμουνιστές που βοήθησαν με τη σεχταριστική, «υπεραριστερή» πολιτική τους να ανέβουν οι Ναζί στην εξουσία το 1933 και παρηγορούνταν λέγοντας «μετά τον Χίτλερ, ο Τέλμαν» (γραμματέας του γερμανικού ΚΚ, του μεγαλύτερου στον κόσμο μετά το σοβιετικό). Ο Τέλμαν βέβαια πέθανε σε στρατόπεδο και οι μόνοι που τον θυμούνται σήμερα είναι οι κάτοικοι της περιοχής Αεροπόρτ στη Μόσχα, που βλέπουν το άγαλμά του έξω από το μετρό. Για να απαλλαγεί από τους Ναζί (προσωρινά όπως απεδείχθη) η ανθρωπότητα χρειάστηκε να διεξάγει έναν παγκόσμιο πόλεμο.
Να πω ότι η υπόθεση δεν είναι μεμονωμένη. Συναντώ αυτές τις μέρες πολλά στελέχη της αριστεράς, ιδίως της «επαναστατικής», που θεωρούν πολύ μεγάλη επιτυχία την ήττα του ΣΥΡΙΖΑ, αγνοώντας ταυτόχρονα πλήρως τη χρεοκοπία των δικών τους ρευμάτων, αλλά και τα χαρακτηριστικά της δύναμης που ανεβαίνει στη χώρα. Μερικοί μου λένε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι καν αριστερά, ότι δεν έχει καν διαφορά αν κερδίσει η ΝΔ ή ο ΣΥΡΙΖΑ. Αλλά για να χαρακτηρίσει κάποιος μια δύναμη, με τη σχετικότητα που οι χαρακτηρισμοί έχουν, πρέπει να λάβει υπόψη ασφαλώς την πολιτική, την ιδεολογία και την ιστορία της. Πρέπει να λάβει όμως υπόψη και τις κοινωνικές δυνάμεις που την υποστηρίζουν. Ο όγκος των οπαδών του ΣΥΡΙΖΑ είναι άνθρωποι της αριστεράς, που δεν θέλουν μια υπερ-νεοφιλελεύθερη, ληστρική παλινόρθωση, που θα έλθει να ολοκληρώσει τις ήττες του 2010, του 2012-13 και του 2015, θέλουν κυρίως να προστατεύουν το βιοτικό επίπεδο του λαού και τα δημοκρατικά και κοινωνικά δικαιώματα στη χώρα. Ακόμα και να μην ήθελε, η ηγεσία του κόμματος αυτού είναι, αν μη τι άλλο, υποχρεωμένη να τους παίρνει υπόψιν της.
Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ ήταν μνημονιακή, ήταν επίσης απογοητευτική ως προς τις μεταρρυθμίσεις που μπορούσε και δεν προώθησε, «πρόδωσε» τα ιδανικά της παράταξης και των ανθρώπων της, ωστόσο ήταν ταυτόχρονα η καλύτερη από τις μνημονιακές κυβερνήσεις. Και δεν μπορώ καν να φανταστώ μια κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ ή ακόμα και ΣΥΡΙΖΑ-ΠΑΣΟΚ που να είναι χειρότερη από μια κυβέρνηση της νέας Νέας Δημοκρατίας. Μου μοιάζει αδύνατο. Για να μην αναφερθώ στο πολιτικό, ιδεολογικό και ηθικο-ψυχολογικό αποτέλεσμα, για τη χώρα, όχι για την αριστερά, της επιδοκιμασίας της απερχόμενης κυβέρνησης και των πεπραγμένων της.
Ξέρω πόσο βαθιά πλήγωσε τους ανθρώπους της αριστεράς η πολιτική του Τσίπρα (όπως είπε ένας φίλος, το 1949 σκότωσαν το σώμα, το 2015 την ψυχή της Αριστεράς). Ξέρω επίσης πόσο έχει απογοητεύσει η απουσία πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ ή οι θέσεις του σε διάφορα θέματα. Ούτε θέλω να αποδώσω στην κοινωνική κατάσταση των στελεχών της αριστεράς τις απόψεις μου. Η δική μου πάντως «στατιστική» λέει, μπορεί να είναι και σύμπτωση, μπορεί και όχι, ότι κανένα από τα στελέχη που λένε σήμερα «τι ΝΔ, τι ΣΥΡΙΖΑ» δεν αντιμετωπίζει σοβαρό οικονομικό πρόβλημα, μερικοί μάλιστα έχουν και κάμποσα λεφτά, το φυσάνε το παραδάκι και συνήθως φοροδιαφεύγουν. Νιώθουν πιο άνετα να συζητάνε για τη χώρα με τη μακαριότητα αυτού που δεν έχει τίποτα να χάσει προσωπικά. Άλλωστε τις «μεσαίες τάξεις» δεν υπόσχεται στο τέλος-τέλος να βοηθήσει κατ’ εξοχήν και ο Κυριάκος…
Ο κύριος και βασικός λόγος των αποτυχιών της αριστεράς στην Ελλάδα και παγκοσμίως στην εποχή μας είναι ότι η μεγάλη πλειοψηφία των στελεχών της έχει αστικοποιηθεί, δεν βλέπει κανείς παρά ελάχιστους εργάτες, αγρότες, ανέργους, λαϊκούς ανθρώπους στα ηγετικά κλιμάκια, αν βλέπει. Τους ενδιαφέρει η ποσόστωση των γυναικών, αλλά μάλλον θα έπρεπε να εφαρμόσουν ποσόστωση φτωχών και λαϊκών ανθρώπων, αλλιώς τι αριστερά λένε ότι είναι.
Αυτό συμβαίνει με τον ΣΥΡΙΖΑ, συμβαίνει όμως και με τη μεγάλη πλειοψηφία όλων των οργανώσεων που αναφέρονται στην αριστερά. (Και εννοούμε εργαζόμενους, όχι τους μεταβληθέντες σε «επαγγελματίες» των κομμάτων τους). Όχι μόνο οι ηγεσίες και τα στελέχη δεν ελέγχονται δημοκρατικά από τη βάση και τα μέλη των κομμάτων και οργανώσεών τους, αλλά, όποιος θέλει να είναι ειλικρινής και έχει εμπειρία, ξέρει ότι το 90% των στελεχών ενδιαφέρεται πρωτίστως για το προσωπικό και ομαδικό τους συμφέρον όπως το αντιλαμβάνονται. Τι άλλο από τα παθολογικά «Εγώ» των πρωταγωνιστών τους εμπόδισε για παράδειγμα τα διάφορα ρεύματα που έφυγαν από τον ΣΥΡΙΖΑ το ’15 να κατεβάσουν ένα κοινό ψηφοδέλτιο στις εκλογές;
Αν αποτυγχάνει σήμερα η αριστερά, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά σε όλη την Ευρώπη, είναι γιατί κατέληξε να εκφράζει τον εαυτό της, το στρώμα δηλαδή των (συνήθως μεσοαστικής προέλευσης) στελεχών που τη διοικούν και όχι τα λαϊκά στρώματα στο όνομα των οποίων υπάρχει.
Ο Αμερικανός σύμβουλος του Μητσοτάκη έχει πετύχει πάντως το όγδοο θαύμα του κόσμου: πρώτο να χρησιμοποιεί τις πληροφορίες για την κατάσταση της χώρας, όπως οι καπνοβιομηχανίες τις προειδοποιήσεις για το κάπνισμα στα πακέτα. Εντείνουν το άγχος των καπνιστών και τους κάνουν να καπνίζουν περισσότερο. Στην ιατρική αυτό λέγεται αυτοάνοσο νόσημα, ο οργανισμός χτυπάει τον ίδιο του τον εαυτό. Δεύτερο, όχι μόνο έσπρωξαν τους Έλληνες να κάνουν «απώθηση πραγματικότητας» αλλά και κατάφερε να μετατρέψει τις εκλογές σε δημοψήφισμα για τον Τσίπρα! Φυσικά με τη βοήθεια του τελευταίου!
Έστειλα προ ημερών σε έναν φίλο, παλιό αριστερό, της «πατριωτικής δεξιάς» σήμερα, εξαιρετικά κριτικό μέχρι τις 21 Μαΐου και βαθιά απογοητευμένο με την πορεία της χώρας, τη φωτογραφία με τα βάγια πού ‘στρωσαν για τον Μητσοτάκη στην Πάτρα. «Κατάντια», μου απάντησε, «κοίτα πού μας έφερε ο Τσίπρας!» Συγνώμη του απάντησα, αλλά έχεις μανία καταδίωξης. Πολλά πρέπει να προσάψουμε στον Τσίπρα, όχι όμως και τα βάγια στον Μητσοτάκη!
Σε αυτή τη χώρα δεν υπήρξε μόνο Μητσοτάκης και Τσίπρας, υπήρξαν επίσης Σημίτης, Καραμανλής, Γιώργος Παπανδρέου, Αντώνης Σαμαράς, Βαγγέλης Μεϊμαράκης, ΚΚΕ, οι διάφορες άλλες τάσεις της αριστεράς. Εγώ δεν συμφωνώ με τον Τσίπρα και την πολιτική του, αλλά γιατί πρέπει να φορτώνουμε όλα τα κακά της μοίρας μας στον ΣΥΡΙΖΑ;
Στην πραγματικότητα βέβαια το ξέρει κι αυτός. Φοβάμαι ότι το κατηγορητήριο κατά Τσίπρα και ΣΥΡΙΖΑ δεν αποσκοπεί συχνά παρά να δικαιολογήσει τη δική μας μετατόπιση. Κρυβόμαστε πίσω από τις πραγματικές ή φανταστικές αποτυχίες, λάθη και προδοσίες του ΣΥΡΙΖΑ και του Τσίπρα, για να δικαιολογήσουμε στον εαυτό μας την απόσυρσή μας. Μόνο που τα προβλήματα δεν θα «αποσυρθούν» επειδή εμείς αποσυρόμαστε.
Ο ΣΥΡΙΖΑ και ο Τσίπρας φυσικά βοήθησαν όσο μπορούσαν αυτή την εξέλιξη. Δεν διαθέτουν συνεκτική άποψη για τη χώρα και τον κόσμο και έκαναν μοιραία στρατηγικά λάθη και το 2012-15 και τώρα, τώρα θέτοντας ως κύρια επιδίωξη την προσπάθεια να μη χάσουν την εύνοια – που νόμιζαν ότι είχαν – της εγχώριας ολιγαρχίας και των ξένων και να εμφανίσουν ένα καθησυχαστικό προφίλ, απευθυνόμενοι κυρίως στις μεσαίες τάξεις. Κατάφεραν έτσι το ακατόρθωτο: να μην κερδίσουν τις «μεσαίες τάξεις» και να χάσουν τα λαϊκά στρώματα. Η πολιτική τακτική τους ήταν η αντίθετη από αυτή που εφήρμοσαν και θριάμβευσαν και ο Ανδρέας Παπανδρέου και ο Ταγίπ Ερντογάν.
Ξεχνάμε όμως ότι ο ΣΥΡΙΖΑ και ο Τσίπρας δεν είναι παρά το αποτέλεσμα της χρεοκοπίας των δύο κομμάτων εξουσίας που υποτάχθηκαν στους ξένους και συμφώνησαν να εφαρμόσουν προγράμματα καταστροφής και λεηλασίας της χώρας. Ο ΣΥΡΙΖΑ και ο Τσίπρας δεν εκτοξεύθηκαν στην κυβέρνηση γιατί είχαν κάποιες σπουδαίες ιδέες που ξαφνικά τους ανακάλυψαν οι Έλληνες, αλλά γιατί ο λαός αναζήτησε απεγνωσμένα ένα πολιτικό εργαλείο να τον στηρίξει. Ακόμα και σήμερα, παρόλες τις σοβαρές και αδικαιολόγητες υποχωρήσεις που έχει κάνει, ο ΣΥΡΙΖΑ παραμένει ως προς την κοινωνική του πολιτική πολύ διαφορετικός και πολύ πιο φιλολαϊκός από τη νέα Νέα Δημοκρατία του Κυριάκου. Αν απέτυχε και στο μέτρο που απέτυχε, δεν είναι μόνο μια αποτυχία του ίδιου και του ηγέτη του, ούτε είναι μόνο μια ήττα της αριστεράς, είναι και θα είναι μια ήττα της χώρας.
Βέβαια, έχει αποδειχθεί ότι ο Τσίπρας και ο ΣΥΡΙΖΑ δεν μπορούν να βγάλουν τη χώρα από την κρίση της, ούτε να ανοίξουν νέα διέξοδο, χρειάζεται κάτι πολύ διαφορετικό και δεν υπάρχει πουθενά στη χώρα σήμερα. Ως εργαλείο εξόδου της χώρας από την κρίση ο ΣΥΡΙΖΑ και ο Τσίπρας έχουν αποτύχει πλήρως. Εξακολουθούν όμως να είναι ένα χρήσιμο, σχετικής αλλά πραγματικής σημασίας ανάχωμα στις πιο καταστροφικές τάσεις που εμφανίσθηκαν στη χώρα, ως αποτέλεσμα μιας σειράς ηττών.
Όσο για τον πιθανό μέλλοντα Πρωθυπουργό, θα χαρεί ασφαλώς πολύ τον πιθανό θρίαμβό του. Ας μην ξεχνάει όμως πόσο κοντά είναι ο θρίαμβος με την τραγωδία. Στους μήνες και τα χρόνια που έρχονται η Ελλάδα, η Ευρώπη και ο κόσμος θα γνωρίσουν πολύ μεγάλες φουρτούνες. Η καρέκλα του Μαξίμου εύκολα μπορεί να γίνει ηλεκτρική και ας δίνουν οι παντοδυναμίες των καλπών και των μηχανισμών την εντύπωση του άτρωτου και της παντοδυναμίας
εξαντλημενα ωραια αναγνωσματα:
Η αληθινη και εκ των ενδον ιστορια του Ελληνισμου
Κυριακος Κάσσης 300 σελ. 2000
Την αλλη φορά, Μαργαριτα
Μαριαννα Τζιαντζή
Καστανιωτης 1981
Αγωνιστικες μορφες (Π Ιστρατι,Μαρινος Αντυπας,Ν Καρβουνης,Καββαδιας)
Ριτα Τσιντίλη 1978
Μακρυς ο δρομος για την Ιθακη (ημερολογιο εξοριας )
Κατινα Λατίφη
«Auctoritatis ante portas. Αυταρχικό καθεστώς εγκαθίσταται όταν ένας πολιτικός φορέας στηρίζεται από πολύ (και μαύρο) χρήμα, που ελέγχει ΜΜΕ, ενημέρωση & διαμόρφωση κοινής γνώμης, με τη στήριξη αρκετών θεσμών του κράτους (πχ δικαστήρια, αρχές) & της κοινωνίας (πχ εκκλησία).
Όταν εγκατασταθεί αυταρχικό καθεστώς, είναι πολύ δύσκολο πια να ανατραπεί, παρότι τυπικά γίνονται εκλογές (που όμως δεν είναι ελεύθερες και δίκαιες). Δείτε πόσες δεκαετίες κυβερνούν Πούτιν, Ερντογάν, Μαδούρο. Ενίοτε, μόνη ελπίδα ανατροπής είναι αν πεθάνει ο αυταρχικός ηγέτης Η πολιτική ανάλυση διεθνώς έχει δείξει ότι μόνος ρεαλιστικός τρόπος αντίδρασης σε αυταρχικό καθεστώς είναι η συγκρότηση κοινού μετώπου εναντίον του από τις δυνάμεις της αντιπολίτευσης.
Αυτό απαιτεί συνεργασία φορέων που δεν έχουν τίποτα κοινό. Συνεργασία ακόμα & με το διάβολο Στην Ελλάδα έχουμε από καιρό ενδείξεις ότι είμαστε σε πορεία εγκαθίδρυσης αυταρχικού καθεστώτος. Επιβεβαιώνονται από ευρωπαϊκούς θεσμούς, ανεξάρτητους φορείς, επιστημονικούς οργανισμούς.
Μια ακόμη 4ετία κυβερνητικής ασυδοσίας ΕΙΝΑΙ ΒΕΒΑΙΟ ότι θα εδραιώσει ακλόνητο καθεστώς. Τα κόμματα της -προοδευτικής, τουλάχιστον- αντιπολίτευσης δεν είδαν ή δεν αξιολόγησαν σωστά τις ενδείξεις και τους κινδύνους. Δεν υπήρξε καμία προσπάθεια συγκρότησης μετώπου κατά του διαφαινόμενου αυταρχικού καθεστώτος. Από κανέναν.
Ο ΣυΡιζΑ, με την ψευδαίσθηση μιας επίπλαστης ηγεμονίας, πίστεψε, μάταια, ότι μπορεί να αντιπαρατεθεί μόνος του σε ένα καθεστώς εν τω γίγνεσθαι. Οι ευθύνες του τεράστιες. Όμως εξίσου μεγάλες του ΠαΣοΚ και των κομμάτων της Αριστεράς. Που απλώς επιδίωξαν ένα καλό πλασάρισμα αδιαφορώντας εν πολλοίς για τη μεγάλη εικόνα (το καθεστώς εν τω γίγνεσθαι).
Όσοι δεν παίρνουν πρωτοβουλίες συγκρότησης μετώπου είναι υποκριτικό να κουνούν το δάχτυλο & να επικαλούνται ηθικό πλεονέκτημα. Κρατούν την "καθαρότητα" τους αλλά, μαζί της, και το καθεστώς».
Πήρα ένα ταξί από την Πύλο προχθές και ο οδηγός μάς έλεγε ότι ζήτησε δωμάτιο από ένα γνωστό του για τον Αύγουστο. Θέλει να έρθει ένας ξάδελφός του (του ταξιτζή) από τη Γερμανία για μια εβδομάδα με τα παιδιά του.
μια παρτιδα Πωλ Νωρ
Μια μέρα που επέστρεφα από το πινγκ πονγκ (τα έχουμε πει για το πινγκ πονγκ), με τη ρακέτα στο χέρι, βλέπω στο δρόμο τη Λάουρα με τη φίλη της την Εμ.
